De Koloniale Wandeling
2. – Pieter Both (1568-1615)
Pieter Bothlaan
Pieter Both, geboren in Amersfoort, was de eerste gouverneur-generaal van Nederlands Indië. Hij werd in 1609 benoemd door de Heren XVII om de zaken overzee beter te organiseren. Hij moest een geschikte havenplaats zoeken die kon dienen als bestuurlijk en commercieel centrum van de VOC in Azië . Hij moest ook een Raad van Indië opzetten, waarmee hij samen leiding moest gaan geven aan de overzeese organisatie. Hij vertrok begin 1610 met zestig passagiers aan boord en arriveerde pas op 19 december 1610 op Java. Aanvankelijk was het de bedoeling om de Molukken als bestuurlijk centrum te kiezen. De Molukken konden echter niet voldoende rijst produceren voor de eigen bevolking en de VOC-dienaren. Daarom koos Both voor Jakarta op West-Java. Hij sloot daarvoor een verdrag met de vorst van Jakarta. Daarin werd onder meer vrije handel, de vestiging van een steunpunt en wederzijdse steun geregeld.
(Tekst gaat door onder foto)
Both kocht in 1612 een stuk grond van de vorst van Jakarta en liet daarop een stenen huis bouwen met een omheind erf. Onrust voor de kust van het vorstendom Jakarta kwam een scheepswerf waar schepen van de VOC werden opgelapt. VOC-dienaren die daar werkten mochten tweemaal per jaar de oversteek naar Java maken. Zo werd Both één van de grondleggers van de stad Batavia (nu Jakarta). Lang is Both geen gouverneur-generaal geweest. Na stevige kritiek op zijn handel en wandel moest hij in 1614 het gezag overdragen aan Reynst. Hij vertrok begin januari 1615 aan boord van het schip Banda van de rede van Bantam. De vloot telde nog drie andere schepen. Samen hadden zij een lading van 4,5 miljoen gulden in hun ruimen. Both zou Amsterdam echter niet meer terugzien. De Banda werd op 6 maart 1615 voor de kust van Mauritius getroffen door een zeer zware storm en zonk. Ook twee andere schepen vergingen. Both bereikte zwemmend de kust, maar stierf alsnog van uitputting. De op één na hoogste top van het eiland Mauritius heet nog steeds de Pieter Bothberg.
